Burn-out en psychiatrische stoornissen (demo)
2020/3
Burn-out en psychiatrische stoornissen (demo)
2020/3
Samenvatting
Burn-out en overspanning komen veel voor. Van alle werkenden die hun baan onderbraken geeft 15% van de vrouwen en 9% van de mannen aan dat dit te maken had met klachten die in 92% van de gevallen door een huis- of bedrijfsarts werden geduid als overspanning of burn-out. Burn-out is ook verantwoordelijk voor 29% van al het werkgerelateerde ziekteverzuim. Burn-outklachten lijken bij een steeds groter deel van de werknemers voor te komen. Hoe dit komt is niet met zekerheid te zeggen. Is het onze samenleving, die almaar sneller en ingewikkelder wordt? Is het de betere bekendheid met de diagnose en vinden mensen het gemakkelijker om erover te praten? Zowel de betere bekendheid als het doorbreken van het taboe heeft een drempelverlagend effect op de gang naar de GGZ en veel mensen met stressgerelateerde klachten komen daar dan ook. De teksten over burn-out in deze nascholing zijn gebaseerd op de NHG-Standaard Overspanning en burn-out, die het Nederlands Huisartsen Genootschap samen met vertegenwoordigers vanuit de GGZ hierover in 2018 opstelde. In de psychiatrische classificatiesystemen heeft de diagnose burn-out echter geen plaats. Regelmatig wordt dit beeld geclassificeerd als aanpassingsstoornis, somatisch-symptoomstoornis of licht depressieve stoornis. Het onderscheid met deze en andere psychiatrische stoornissen is ook niet altijd gemakkelijk te maken. Bovendien is er regelmatig sprake van burn-outklachten bij psychiatrische stoornissen, met name stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen. Daarom wordt in deze nascholing aan beide stoornissen speciaal aandacht besteed.
Stressorgerelateerde- en stemmingsstoornissen komen veel voor. De belangrijkste zijn de depressieve stemmingsstoornissen. Ongeveer 19% van de mensen lijdt er gedurende zijn leven een bepaalde periode aan en het begint vaak in de jonge volwassenheid. Het merendeel van de kinderen van depressieve ouderen ontwikkelt zelf ook een angststoornis of depressie. Depressie komt bij vrouwen twee keer zo vaak voor als bij mannen. In de DSM-5 wordt depressie geclassificeerd als depressieve stoornis, behorend tot de depressieve-stemmingsstoornissen, maar voor de overzichtelijkheid spreken we in deze nascholing van ‘depressie’. Deze nascholing is gebaseerd op de meest recente internationale literatuur.
In Blok A wordt ingegaan op de diagnostiek van burn-out en daarna op de differentiële diagnostiek ten opzichte van de stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen, met name depressie. Vervolgens wordt in Blok B de behandeling besproken van burn-out en van burn-outklachten bij patiënten met een stressorgerelateerde of stemmingsstoornis.
Leerdoelen
Na afloop van deze nascholing:
- kent u de fysiologie van het stressresponssysteem;
- kunt u een differentiële diagnose maken tussen burn-out en stressorgerelateerde of stemmingsstoornis;
- kent u de behandeling van burn-out en kunt u bepalen welk deel daarvan u aan de huisarts kunt laten;
- kunt u burn-outklachten bij stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen behandelen of een dergelijke behandeling superviseren.
Auteur
Prof. dr. Hoogendijk, W.J.G.
Witte Hoogendijk is hoogleraar en hoofd van de afdeling Psychiatrie bij het Erasmus MC in Rotterdam. Als psychiater behandelt hij vooral patiënten met stressgerelateerde stoornissen en daar geeft hij ook onderwijs in. Daarnaast doet hij al 30 jaar onderzoek naar de biologische, psychologische en sociale rol die stress speelt bij het ontstaan van stressgerelateerde aandoeningen, zoals burn-out en depressie. Resultaten en visie vanuit dit onderzoek heeft Witte Hoogendijk regelmatig voor een breder publiek vertaald op televisie (Nieuwsuur, VPRO’s Labyrint, VARA’s Nieuwslicht, Coen Verbraaks Kijken in de ziel, NOS journaal, VARA’s Paul Witteman en Buitenhof) en in de geschreven pers (NRC Handelsblad, de Volkskrant, etc.). Samen met de Volkskrant journalist Wilma de Rek schreef hij het boek Van Big Bang tot Burn-out: het grote verhaal over stress en het boek Leef als een beest. Belangenverstrengeling: geen.
Opmerkingen
Opmerking
Dit nascholingsprogramma is in twee gedeelten, Blok A en Blok B, door te werken. U zult daar ruim drie uur voor nodig hebben. Mogelijk beklijft de stof beter als u het programma in twee losse gedeelten doorwerkt.
Toets
U krijgt voor deze nascholing punten toegekend als u de afsluitende toets succesvol (≥ 70% correct beantwoord) hebt afgerond.
Nota bene
Houd bij hoe lang u met dit programma bent bezig geweest. Het is voor de redactie van AccreDidact en voor de Accreditatiecommissie Bij- en Nascholing (ABNA) van de NVvP nuttig te weten hoeveel tijd u in totaal nodig hebt gehad om het gehele programma door te werken, de opdrachten uit te voeren, de vragen te beantwoorden en ten slotte alle vragen op de losse toets volledig en adequaat te beantwoorden. Als u de toets volledig hebt ingevuld, ga dan na hoeveel tijd u in totaal aan dit programma hebt besteed. Vul de totaal bestede tijd in bij de betreffende vraag na de toets.
Verdieping
De externe links naar artikelen en andere verdiepende internetbronnen zijn ondergebracht in de verdieping. Ook vindt u soms toelichtende figuren en tabellen in de verdieping. In de verdieping wordt u naar een externe pagina geleid, het huidige venster blijft actief. De verdieping herkent u aan één van de volgende symbolen:
Disclaimer
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatie- of andere werken (artikel 16 Auteurswet 1912), in welke vorm dan ook, dient men zich tot de samenstellers/uitgever te wenden.
De uitgever heeft datgene gedaan wat redelijkerwijs van haar kan worden gevergd om de rechten van de auteursrechthebbenden op de beelden te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die menen rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Deze zal in navolgende drukken van dit werk dergelijke omissies corrigeren.
De inzichten in de geneeskunde en wetenschap zijn voortdurend aan verandering onderhevig als gevolg van onderzoek en ervaring. De redactie, auteurs en uitgever zijn uiterst zorgvuldig te werk gegaan, om ervoor te zorgen dat de in dit nascholingsprogramma verstrekte informatie, in overeenstemming is met de huidige kennis van zaken. Dit ontslaat de gebruiker van deze nascholing echter niet van de verplichting om aan de hand van bestaande richtlijnen, protocollen en wetenschappelijke informatie te controleren of de daar verstrekte informatie afwijkt van de gegevens in dit boek en daarmee vast te stellen of de inhoud nog in overeenstemming is met de huidige stand van zaken ten aanzien van kennis en handelen.
Ondanks alle aan de samenstelling van deze uitgave bestede zorg, zal noch de uitgever, noch de auteur aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.
Prevalentie en diagnostiek
Casuïstiek
Opdracht
De bedoeling van dit onderdeel is dat u de casussen uitwerkt met de kennis die u nu hebt en op de manier waarop u het nu doet, dus nog zonder de stof van dit nascholingsprogramma doorgenomen te hebben. Op die manier achterhaalt u wat u op dit moment weet over overspanning en burn-out.
Casus 1 Petronella Verschuur
Petronella is een 24-jarige vrouw, die zich sinds een maand gespannen en gejaagd voelt en niet meer tegen harde geluiden kan. Bij het minste of geringste is zij geïrriteerd, waar haar huisgenoten weer op reageren. Na dergelijke aanvaringen heeft Petronella regelmatig een onverwachte huilbui. De afgelopen twee maanden heeft zij hard gestudeerd voor haar tentamens psychologie en is zij weinig buiten geweest. Petronella heeft slecht geslapen, maar is niet moe en het concentreren gaat ook nog wel. Het valt haar op dat wanneer zij voor een tentamen nog een extra opdracht moet maken, haar klachten even naar de achtergrond gaan en het resultaat nog redelijk goed is. Zij heeft het gevoel dat het niet lang meer moet duren. Gelukkig is de tentamenperiode bijna voorbij, maar voor de zekerheid consulteert zij de huisarts met de vraag of zij een burn-out heeft. De huisarts belt u voor advies.
