Problem-solving treatment (demo)
2019-1
Problem-solving treatment (demo)
2019-1
Samenvatting
Belang van het onderwerp voor de doelgroep
Psychosociale klachten komen veel voor en hebben een grote impact op het dagelijks leven. Depressie en angststoornissen stonden in 2015 beide in de top 10 van ziekten met de grootste ziektelast in Nederland. De prevalentie van psychische stoornissen is hoog: ongeveer een vijfde van de Nederlandse volwassenen heeft een psychische aandoening. Depressie komt het vaakst voor. Daarnaast zijn er mensen met psychische klachten die niet aan de dsm-criteria voldoen. Het gaat bij hen om mildere klachten van somberheid, angst, stress, slapeloosheid, nervositeit en dergelijke. Het percentage volwassen Nederlanders dat vanwege psychische klachten contact heeft gehad met de huisartsenpraktijk steeg behoorlijk: van 12% in 2011 naar 18% in 2017. Het aantal patiënten dat een poh-ggz ziet na een consult met de huisarts is tussen 2011 en 2017 gestegen van een op de zeventien naar een op de vijf. Het is niet zo dat huisartsen deze patiënten alleen maar ‘naar de poh-ggz schuiven’, ze doen ook zelf meer (vooral lange) consulten in het kader van psychische problemen. Psychosociale problemen hebben al met al dus een belangrijke impact in Nederland:
- ze komen veel voor;
- veroorzaken een grote ziektelast;
- genereren een aanzienlijke workload in de huisartsenpraktijk.
Medicatie, zoals antidepressiva of benzodiazepines, is vaak niet geïndiceerd, ongewenst of geeft te veel bijwerkingen. Bovendien is de therapietrouw laag. Veel patiënten ontvangen het liefst een niet-medicamenteuze behandeling in de eigen huisartsenpraktijk. Problem-solving treatment (PST) is hiervoor een goede mogelijkheid.
PST is een korte psychologische behandeling, die patiënten helpt bij het leren oplossen van problemen in hun dagelijks leven, een behandeling waarbij de patiënt de touwtjes weer in handen krijgt.
PST beoogt problemen stapsgewijs aan te pakken en patiënten (weer) een gevoel van controle te geven. Klachten nemen af als de patiënt (meer) controle over problemen heeft. Weer controle voelen over problemen in het dagelijks leven is waarschijnlijk de belangrijkste factor die nodig is voor het verbeteren van (depressieve) symptomen.
pst is vooral effectief gebleken bij depressie, maar ook bij andere psychische klachten zoals angst- of persoonlijkheidsstoornissen,of bij palliatieve zorg. Ook bij psychische klachten die niet voldoen aan de definitie van een depressieve stoornis of angststoornis, maar juist heel kenmerkend zijn voor de huisartsenpraktijk (bijv. spanningen), blijkt deze behandeling effectief. Vanwege het goede effect op depressieve klachten adviseert de NHG-Standaard Depressie PST als een van de stappen in de aanpak. Om die reden – en omdat het een korte, praktische behandeling is die goed aansluit bij het leven van alledag – blijkt PST voor veel POH’s-GGZ een goede aanvulling van hun arsenaal aan technieken. Om verwarring met oplossingsgerichte therapie te vermijden, wordt hierna steeds de Engelse term problem-solving treatment (PST) of problem-solving vaardigheden gebruikt.
Leerdoelen
Na afloop van deze nascholing:
- ken je de principes van PST;
- kun je het verband verduidelijken tussen klachten/symptomen en de problemen in het dagelijks leven;
- ben je in staat een stapsgewijze aanpak voor probleemoplossing aan te bieden, waarmee patiënten zelf op gestructureerde wijze problemen leren aanpakken;
- kun je patiënten leren hun problemen helder te definiëren;
- kun je patiënten leren haalbare doelen te stellen;
- weet je welke patiënten baat kunnen hebben bij PST.
Auteur
dr. Hassink-Franke, L.J.A.
Lieke Hassink-Franke is huisarts en werkzaam in huisartsenpraktijk Franssens & Hassink-Franke te Bunnik. Daarnaast is zij GGz-kaderhuisarts. Ze is auteur van de NHG-Standaarden Angst en ADHD bij kinderen. Tevens heeft ze bijdragen geleverd aan diverse andere GGz-gerelateerde publicaties. Daarnaast geeft ze PST-trainingen en -workshops. In 2010 promoveerde zij aan de Radboud Universiteit te Nijmegen op het onderwerp Problem-solving treatment tijdens de huisartsopleiding – haalbaarheid, en effectiviteit voor patiënten met psychische klachten in de huisartspraktijk. Uit dit onderzoek bleek dat huisartsen in opleiding PST goed kunnen aanleren en toepassen, en dat deze behandeling vooral op patiënten met depressieve klachten een goed effect heeft. Belangenconflicten: geen.
Opmerkingen
eLearning
In onze eLearnings vind je vragen of casus. Deze zijn bedoeld om de stof te introduceren en je kennis vooraf in kaart te brengen; ze tellen niet mee voor je eindresultaat. Voor het behalen van de nascholingspunten moet je: 1. het programma helemaal doorlopen en 2. de afsluitende toets met een voldoende afsluiten (zie hieronder).
Toets
Deze nascholing is door de LV POH-GGZ en de NVvPO voor 3 punten geaccrediteerd. Je krijgt de punten toegekend als je de afsluitende toets succesvol (≥ 70% correct beantwoord) hebt afgerond.
Nota bene
Houd bij hoe lang je met dit programma bezig bent. Het is voor de redactie van AccreDidact en voor de LV POH-GGZ en de NVvPO nuttig te weten hoeveel tijd je in totaal nodig hebt gehad om het gehele programma door te werken, de opdrachten uit te voeren, de vragen te beantwoorden en ten slotte alle vragen op de afsluitende toets volledig en adequaat te beantwoorden. Als je de toets volledig hebt ingevuld, ga dan na hoeveel tijd je in totaal aan dit programma besteed hebt. Vul de totaal bestede tijd in bij de betreffende vraag na de toets.
Begrippenlijst
Voor het gemak is er een begrippenlijst opgenomen met termen uit deze nascholing die je misschien niet kent.
Verdieping
De externe links naar artikelen en andere verdiepende internetbronnen zijn ondergebracht in de Verdieping. Ook vind je soms toelichtende figuren en tabellen in de Verdieping. In de Verdieping wordt je naar een externe pagina geleid, het huidige venster blijft actief. De verdiepingsstof is geen toetsstof. De Verdieping herken je aan één van de volgende symbolen:
Disclaimer
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatie- of andere werken (artikel 16 Auteurswet 1912), in welke vorm dan ook, dient men zich tot de samenstellers/uitgever te wenden.
De uitgever heeft datgene gedaan wat redelijkerwijs van haar kan worden gevergd om de rechten van de auteursrechthebbenden op de beelden te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die menen rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Deze zal in navolgende drukken van dit werk dergelijke omissies corrigeren.
De inzichten in de geneeskunde en wetenschap zijn voortdurend aan verandering onderhevig als gevolg van onderzoek en ervaring. De redactie, auteurs en uitgever zijn uiterst zorgvuldig te werk gegaan, om ervoor te zorgen dat de in dit nascholingsprogramma verstrekte informatie, in overeenstemming is met de huidige kennis van zaken. Dit ontslaat de gebruiker van deze nascholing echter niet van de verplichting om aan de hand van bestaande richtlijnen, protocollen en wetenschappelijke informatie te controleren of de daar verstrekte informatie afwijkt van de gegevens in dit boek en daarmee vast te stellen of de inhoud nog in overeenstemming is met de huidige stand van zaken ten aanzien van kennis en handelen.
Ondanks alle aan de samenstelling van deze uitgave bestede zorg, zal noch de uitgever, noch de auteur aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.
Definitie en beginselen van PST
Introductie
Opdracht
Sta even stil bij de kennis die je momenteel hebt over de aanpak van patiënten met psychosociale klachten in de huisartsenpraktijk. Beantwoord voor je verder gaat eerst de volgende vragen.
